การดูเพศปลาหมอสีในกลุ่มวางไข่ บางคนจะดูที่หัว โดยช่วงหัวของตัวผู้จะดูใหญ่กว่าและเป็นสัน แต่ของตัวเมียจะดูลาดลง แต่วิธีนี้ไม่ถูกต้องเสมอไป วิธีการดูที่ค่อนข้างแน่นอนคือเราจะดูที่เดือยใต้ท้องปลา ของตัวผู้ ท่อจะมีขนาดเล็กและแหลม ส่วนของตัวเมียจะมีลักษณะอ้วนๆและใหญ่กว่า โดยเมื่อตัวเมียพร้อมจะวางใข่ เดือยใต้ท้องของมันจะโผล่ออกมามากกว่าปกติ และช่วงท้องจะดูอ้วนขึ้น ส่วนนิสัยช่วงนี้จะดุร้ายเป็นพิเศษ
การผสมพันธุ์
ส่วนใหญ่จะนิยมใช้ตู้ 36 นิ้วในการเข้าคู่ การเลือกปลา ควรให้ตัวผู้ใหญ่กว่าตัวเมียประมาณ 1-2 นิ้ว เมื่อหาพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ได้แล้ว ทำความสะอาดตู้ให้เรียบร้อย เติมน้ำสะอาดลงไป หาแผ่นกั้นใสที่ถอดออกได้ มากั้นไว้กลางตู้และใส่หัวทรายไว้ทั้งสองข้างเพื่อให้อากาศเพียงพอ ต่อจากนั้นนำตัวผู้และตัวเมียใส่ไว้คนละด้านกัน ฝั่งของตัวเมีย หาถาดรองกระถางดินเผา หรือแผ่นกระเบื้องด้านหยาบมาวางไว้ เพื่อให้ไข่ของตัวเมียยึดเกาะได้ดี สังเกตดูเมื่อปลาตัวเมียเดือยเริ่มโผล่ออกมามากขึ้น ลองเอาที่กั้นออกให้มันเจอกัน ถ้าไม่กัดกันมากนัก ก็ลองปล่อยให้อยู่ด้วยกัน แต่ถ้ากัดกันรุนแรง ให้เอาที่กั้นมากั้นไว้เหมือนเดิม แต่ถ้าเอาที่กั้นออกหลายครั้งแล้วยังคงกัดกันรุนแรง แนะนำให้ลองเปลี่ยนคู่ ถ้าปลาสามารถอยู่กันได้ตัวเมียจะเริ่มวางไข่ภายในไม่กี่วัน โดยจะเอาเดือยหรือท่อนำไข่ของมัน ถูกับถาดรองกระถางที่เตรียมไว้ ไข่จะหลุดติดออกมาเป็นแนวยาว และตัวผู้ก็จะตามเข้าไปฉีดเชื้อ ช่วงนี้ไม่ควรไปรบกวนมัน ควรหากระดาษมาปิดตู้ไว้ เพราะถ้ามันตกใจ มันอาจจะกินไข่ทั้งหมดได้ เมื่อผสมกันเรียบร้อยแล้ว ทิ้งปลาทั้งคู่ไว้ 1 วันแล้วตักออก เหลือแต่ถาดไข่ไว้ หรือจะเอาถาดไข่ออกมาใส่ตู้พิเศษก็ได้ นำหัวทรายมาวางไว้ใกล้ๆถาดไข่ เปิดอ๊อกซิเจนให้แรง และทำการลดน้ำลงครึ่งตู้ โดยปกติจะสามารถดูไข่ที่ได้รับการผสมแล้วภายใน 2-5 วัน สังเกตดูว่าไข่จะมีจุดดำอยู่ที่ตรงกลาง นั่นคือไข่ที่ได้รับการผสม ส่วนไข่เสียจะเปลี่ยนเป็นสีขาวทึบและขึ้นรา และภายใน 3-7 วัน ไข่ที่ได้รับการผสมจะกลายเป็นตัวปลา มีลักษณะคล้ายฝุ่นดิ้นอยู่ที่พื้นตู้ และอีกไม่กี่วันก็จะเริ่มว่ายนำได้
การดูแลลูกปลา
เมื่อลูกปลาเป็นตัวแล้ว ช่วงแรกยังไม่ต้องให้อาหารอะไรเลย เราจะให้อาหารหลังจากผ่านไปประมาณ 7-10 วัน คือเมื่อลูกปลาเริ่มว่ายนำได้ดี ให้นำไรฝุ่นซึ่งจะมีลักษณะสีแดง เหมือนฝุ่นเม็ดเล็กๆ (หาซื้อตามร้านขายปลา) มาเป็นอาหารของลูกปลา ควรให้อาหารทีละน้อย แต่บ่อยครั้ง เพื่อไม่ให้อาหารเหลือทำให้น้ำเสีย ช่วงนี้ลูกปลาจะโตเร็ว เมื่อดูว่าลูกปลาแข็งแรงดี ก็ให้เติมน้ำเพิ่มขึ้นวันละนิดจนเกือบเต็มตู้ เมื่อลูกปลาเริ่มมีขนาดใหญ่ขึ้น ก็จะสามารถเปลี่ยนอาหารเป็นใส้เดือนน้ำได้ ช่วงนี้ยังไม่ควรเปลี่ยนน้ำ เพราะลูกปลายังเปราะบาง เมื่อลูกปลามีขนาด 1 นิ้วขึ้นไปก็จะสามารถให้ลูกไรเป็นอาหารได้ ในช่วงนี้ สามารถเปลี่ยนน้ำได้ทีละนิด จนกว่าจะมีขนาด 2 นิ้วขึ้นไป ลูกปลาก็จะแข็งแรงเต็มที่
